Hoe bekwame zorgverleners het aantal heropnames in ziekenhuizen in de EU helpen verminderen

Reduce Hospital Readmissions

Het probleem: EU-ziekenhuizen onder druk om heropnames te verminderen

Heropnames in ziekenhuizen blijven een belangrijke uitdaging in de Europese Unie. Door de vergrijzing, de toenemende prevalentie van chronische ziekten en krappe budgetten staan de zorgstelsels in de EU onder druk om te voorkomen dat patiënten kort na ontslag terugkeren naar het ziekenhuis. Heropnames zijn niet alleen kostbaar, ze wijzen ook op hiaten in de zorg na ontslag, slechte overgangen en dragen vaak bij aan slechtere patiëntresultaten, een lagere levenskwaliteit en een hogere druk op ziekenhuizen, thuiszorgsystemen en openbare diensten.

Gegevens: wat het bewijs laat zien

Om de schaal te begrijpen:

• Uit onderzoek blijkt dat het percentage patiënten met chronische aandoeningen (hartfalen, COPD, beroerte, etc.) in Europa vaak binnen 30 dagen opnieuw in een spoedopname terechtkomt. Dit percentage varieert van 10% tot 18%, afhankelijk van de aandoening.

• Uit een systematisch onderzoek naar interventies op het gebied van overgangszorg voor oudere medische patiënten in Europa is gebleken dat de impact op heropnames het grootst is binnen 30 dagen na ontslag en vervolgens afneemt in de loop van de tijd.

• Ook de rol van de betrokkenheid van mantelzorgers is onderzocht: uit een onderzoek bleek dat het betrekken van mantelzorgers (formeel of informeel) bij de zorg in het ziekenhuis en na ontslag leidde tot betere functionele prestaties, betere resultaten bij ontslag en een afname van heropnames.

Deze statistieken onderstrepen een belangrijke waarheid: veel heropnames zijn te voorkomen, vooral met ondersteuning tijdens de terugkeer naar huis.

Rol van mantelzorgers: belangrijke ondersteuningsgebieden

Gekwalificeerde verzorgers – of het nu gaat om opgeleide mantelzorgers of betaalde professionele verzorgers – vervullen meerdere cruciale rollen:

1. Medicatiebeheer: ervoor zorgen dat medicijnen correct worden ingenomen (dosering, tijdstip), bijwerkingen begrijpen en veranderingen doorvoeren die tijdens het ziekenhuisverblijf zijn opgetreden.

2. Observatie en monitoring: letten op tekenen van verslechtering (infectie, complicaties, verergering van chronische ziekte), weten wanneer de zorg moet worden geïntensiveerd of contact moet worden opgenomen met zorgprofessionals.

3. Functionele assistentie / fysieke ondersteuning: hulp bij mobiliteit, transfers, revalidatie-oefeningen, valpreventie en ondersteuning bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL), zodat functionele achteruitgang tot een minimum wordt beperkt.

4. Ontslag- en overgangsplanning: deelnemen aan ontslaglessen, zorgplannen begrijpen, afspraken opvolgen en de thuissituatie op een veilige manier beheren.

5. Emotionele en sociale steun: omgaan met angst, helpen bij de aanpassing thuis, zorgen voor voedingsondersteuning en zorgen voor sociale/gemeenschapsondersteuning, die het herstel kunnen beïnvloeden.

Als deze ondersteuning goed wordt gecoördineerd en wordt geleverd door iemand die daartoe is opgeleid (of over de juiste vaardigheden beschikt), worden de risico's aanzienlijk verminderd.

Impact van training: hoe het bijscholen van zorgverleners helpt om heropnames te verminderen

Het trainen van mantelzorgers (formeel of informeel) levert meetbare resultaten op. Dit is hoe en waarom training belangrijk is:

Trainingscomponent	Impact op patiëntresultaten / heropnames
Ontslagonderwijs en leer-terugvaardigheden	Een duidelijker begrip van wat de patiënt en mantelzorger thuis moeten doen. Teach-back (waarbij de mantelzorger herhaalt of voordoet wat er gedaan moet worden) vermindert fouten of misverstanden. Studies tonen aan dat slechte ontslagvoorlichting een bekend risico is voor heropname.
Functionele revalidatietraining	Het trainen van mantelzorgers om te helpen met oefeningen, fysiotherapie en mobiliteitstaken ondersteunt het herstel en helpt kracht en functie te behouden. Een betere functionele status hangt samen met minder complicaties, minder valpartijen en minder heropnames.
Medicatiebeheer en veilige monitoring	Alert zijn op bijwerkingen, medicijnen correct bewaren, wijzigingen in voorschriften opvolgen en medicatiefouten voorkomen. Deze fouten zijn vaak de oorzaak van heropname.
Betrokkenheid bij zorgpaden en modellen voor overgangszorg	Systemen waarbij de mantelzorger wordt betrokken bij het zorgpad (van de ziekenhuisafdeling naar huis), met vervolgbezoeken, huisbezoeken en communicatie tussen het ziekenhuis, de eerstelijnszorg en de thuiszorg, zorgen voor een vermindering van het aantal heropnames.
Empathie, Communicatie & Psychologische Training	Patiënten en mantelzorgers die onder stress staan, missen vaker signalen of vermijden het om hulp te vragen. Emotionele/psychologische ondersteuning helpt bij het volhouden en het vroegtijdig signaleren van problemen.

Gestructureerde trainingsprogramma's met realistische scenario's, herhaalde oefeningen en vervolgstappen leveren betere resultaten op dan ad-hoc, eenmalige en korte instructies.

Succesverhaal: Anonieme zaak

Een groot openbaar ziekenhuis in Centraal-Europa introduceerde een 'Level 2 Caregiver Training Programme' voor verzorgers van patiënten met hartfalen en COPD. Het programma omvatte:

• ontslagplanningsessies met verzorgers 48 uur voor ontslag

• medicijntraining en teach-back-methodologie

• thuisveiligheidscontroles en mobiliteitstraining

• Regelmatige vervolggesprekken per telefoon en een bezoek van een thuisverpleegkundige binnen 7 dagen na ontslag

Resultaten over 12 maanden:

• De heropnamepercentages na 30 dagen voor deze groep daalden van 17% naar 10% (een relatieve daling van 40%)

• Het aantal spoedopnames vanwege complicaties (bijvoorbeeld exacerbaties, vochtophoping) is met ongeveer 30% afgenomen

• Patiënttevredenheid verbeterd (zelfgerapporteerde gereedheid voor ontslag met 50% gestegen)

• De totale kostenbesparing voor ziekenhuis- en thuiszorg werd geschat op € 250.000 per 100 patiënten per jaar

Dit toont aan dat investeren in opleidingen voor mantelzorgers, met name als deze zijn gebaseerd op vaardigheden op niveau 2 (d.w.z. meer dan een basisoriëntatie, maar klinisch relevante zorgvaardigheden), een sterk rendement op de investering oplevert in resultaten, menselijke tevredenheid en kostenbesparingen.

Beleidsimplicaties en waar beheerders/L&D-hoofden rekening mee moeten houden

Voor bestuurders, leiders op het gebied van leren en ontwikkeling en beleidsmakers in de EU zijn hier bruikbare inzichten:

1. Standaardiseer een opleidingscursus voor verzorgers op niveau 2: definieer kerncompetenties: medicatiebeheer, veilige mobiliteit, vroege waarschuwingssignalen, ontslagprocedure, psychosociale ondersteuning.

2. Betrek mantelzorgers bij het ontslagprotocol: zorg dat mantelzorgers verplicht worden betrokken bij de ontslagplanning: identificeer mantelzorgers in een vroeg stadium, zorg dat ze aanwezig zijn bij ontslaggesprekken, zorg voor schriftelijke plannen en maak gebruik van teach-back.

3. Ondersteun overgangszorgmodellen: zorg voor continuïteit: vervolgbezoeken (telefonisch/huisbezoek), verbinding met eerstelijnszorg/gemeenschapsdiensten, revalidatieondersteuning thuis.

4. Wijs middelen en prikkels toe: reserveer een budget voor trainingen voor verzorgers, overweeg prikkelregelingen (bijvoorbeeld lagere boetes voor heropname of financiering voor ziekenhuizen die verbeteringen laten zien op het gebied van heropname).

5. Monitoren, evalueren en herhalen: verzamel gegevens: volg heropnames, de functionele status van patiënten en feedback van zorgverleners. Gebruik dit om het trainingsprogramma en de zorgpaden te verfijnen.

Conclusie en CTA

Getrainde zorgverleners spelen een cruciale rol bij het verminderen van ziekenhuisopnames in heel Europa. Door te zorgen voor een goede ontslagplanning, effectieve training in essentiële zorgvaardigheden en continue monitoring, kunnen zorgsystemen de patiëntresultaten verbeteren, de druk op ziekenhuizen verlichten en kostenbesparingen realiseren. Voor beleidsmakers, L&D-hoofden en beheerders is investeren in de opleiding van zorgverleners op niveau 2 niet alleen een morele verplichting, maar ook een strategische.

Zet de volgende stap

Verbeter de resultaten met iCare-getrainde professionals

Klaar om uw zorg na ontslag te transformeren en heropnames te verminderen? Boek een consult en ontdek hoe onze Level 2 Caregiver Training Course uw instelling kan helpen bij het behalen van doelstellingen voor patiëntenzorg en beleidsbenchmarks.

Interne links:

• Bekijk onze Level 2-cursus

• Gerelateerd: Standaardprocedures voor verzorgingshuizen in 2025